Kîjan hejmar bêhtir girîng e, a ser (sîstolik) an jî ya bin (diyastolîk)?

Wek tîpîk, kesên temenê wan di ser 50 salî de ne ji ber ku bi giranî rîska nexweşîna kardîyovaskuler li ser wan çêdibe, ji bo wan bêhtir li hejmara ser (tazyîka sîstolîk ya xwînê) tê dîqetkirin. Bi bilindbûna temen ve girêdayî, her ku diçe arteryela fereh hişk dibe zêde dibe, ji bo demên dirêj plak çêdibin û ji ber nexweşînên dil û reh, bi gelek mirovan re tazyîka xwînê ya sîstolîk her ku diçe bilind dibe.

Xirabûna rîtma dil tê çi wateyê?

Dilavêtina rîtma dil, ji aliyê cihaza we ve ji pîvana normal a tazyîka sîstolîk û dîyastolîk a dilavêtina dil rewşeke ku ji %25 bêhtir guherîn nîşandide ye. Amûrê tansiyonê ku piraniya wan Vivocare/Plûsmed e dedektorê pîvana xirabûna rîtma dilavêtina dil, heye. Dema pîvandinê xirabûna rîtmê ji du caran bêhtir heke leqayî dubarekirinê bûbe, di ekranê de remza rîtma dil a neasayî ewê bê dîtin. Di dema pîvandina tansiyonê de heke ev rewş gelek caran bên dîtin, serîlêdana bijîjkek pispor tê pêşniyarkirin.

Beriya ez tansiyona xwe bipîvim divê ez çi bikim?

Her dem bi milê xwe yê çepê pîvanê bikin. Ji bo encama herî rast bistînin beriya pîvanê 15 deqe vehesin. Ji bîr nekin ku rengê sekana we ya dema pîvanê, fakroreke gelek girîng e. Li cihekî rûnên ku hun bikaribin bi hêsanî paldin. Heke pêkan be, ji bo zendê we û dilê we di tenga hev de bin, di dema pîvandinê de tiştekî têxin bin milê xwe.

Dema ku divê mirov divê herî lê baldar be, beriya pîvandina tansiyonê bi qasî 30 deqeyî ye. Di vê demê de xwarinê nexwin, alkol venexwin, vexwarinên bi kafein venexwin, werzişê (sporê) nekin û çixareyê nekişînin.

Ev tişt dibin sedema ku hejmara dilavêtinên dilên mirov biguherin û encamên şaş bên girtin. Taybetmendiyên detayên piçûk ên bandorê li pîvandina tansiyonê bikin heye; wek mînak, dema pîvandina tansiyonê bê kirin divê hûn neaxivin. Dema hûn di bin bandora stresa hişmendî an fizîkî de bin tansiyona xwe nepîvin; ev rewş bandorê li hejmara dilavêtina dilê we ya normal dike û dibe sedema guherînê.

Ezê çewa fêr bibim ku manşon şidandî ye an jî sist e?

Dema pîvandina tansiyonê şidandina guncaw a manşon pêwîst e. Ji bo hûn ji guncawbûna manşon emîn bin, divê bikarhêner manşonê ebatê rastî hilbijêre. Piştî hilbijartina guncaw ya manşon, ji bo bicihkirina manşon bikaranîna rêbazên jêr girîng in.

1. Qiyafetên xwe yên mile we yên çepê dişidîne, derxînin.
2. Milê xwe yê çepê di manşon de bicih bikin. Bala xwe bidinê da ku manşon di nava enîşk û sermilê we de, di cihê guncaw de bicih bûye.
3. Ji bo kefa destê we li derve binihêre milê xwe bizivirînin.
4. Manşon eyar bikin da ku tûp bi nîvê milê we ve daleqin.
5. Baldar bin da ku manşon neşemite. Divê ku hûn tiliyek xwe têxin ber milê xwe û manşon; ev yek ji bo pîvandina rastî detayeke pir girîng e.

Plûsmed Amûrê Tansiyonê bi çi wextî divê ez qalîbre bikim?

Li gor standardên Navneteweyî, ji dû salan carekî em kontrolkrina ji bo merciyê Trîmpeksê pêşniyar dikin.

Dema manşon ditefe ez hişyariya xeletiyê distînim. Wateya wê çi ye?

Hişyariya xeletiyê (EE) ji ber sedemên cur be cur derdikevin holê:

• Manşon xelet hatibe bicihkirin
  Ji bo rast bicihkirina manşon li rêber binihêrin.

• Di dema pîvandinê de hereketkirin an jî axaftin
  Dema pîvandinê divê bêdeng û di pozîsyonek rihet de divê hûn rûnên û divê hûn neaxivin. Ji bo rast pîvandina tansiyonê li Pirtûka Serîlêdana Bilez binihêrin.

• Manşon pir an hindik werimiye
  Divê manşon, li dor tazyîka we ya sistolik, bi qasî li dor 30 û 40 mmHG divê biwerime. Wek mînak, heke tansiyona we dema asayî 120/80 be, divê hûn manşon li dor 150 û 160 mmHg biwerimînin.

• Di nava pîvandinên li pey hev de bi qasî pêwîst be mirov nesekine.
  

Heke dîsa pîvandina we pêwîst be, ji bo gerandina nav wicûda we asayî bibe 5 deqe bisekinin.

Amûrê pîvandina tansiyonê yê ji mil, ji amûrê pîvandina ji zend rasteqîntir encam dide?

Her du amûr jî ji aliyê rasteqîniyê ve pêwîst e qutebir encam bidin. Hilbijartina cîhazê bi rewşa ewê kes çewa rihet bike ve girêdayî ye. Bi taybetî kesên derketine geşt û gere, amûrê bi zendan ve tê kirin diecibînin. Yên din amûrê tansiyonê yê zend yên bişkokên wan ferehtir û ekrana wê heye daxwaz dikin. (Ji ber ku bi rehetî tê xwendin)

Ezê amûrê xwe yê tansiyonê çewa paqij bikim?

Muhafezeya derveyî ya cihaza xwe bi paçekî ziwa û nerm paqij bikin. Cihaz û tu parçeyê wê tu car neşon û bi tiştekî kû mehû bike paqij nekin. Manşon dikare bi paçekî nerm û şiloke û hindik bi sabûn were paqijkirin.

Teknolojiya Dîjîtal

Ev teknolojî ji bo tansiyona we bipîve rêbaza osîlometrîk bikartîne. Pêşî, werim dadikeve, ji bo tazyîka guncaw asta werimandinê tê diyarkirin, cîhaz ewê ferebûnê diyarbike û derbasî osîlasyona tazyîkê dibe û bi vî awayî ewê tazyîka we ya sîstolîk, dîyastolîk û nebza we bipîve. 

Dedektora Hareketê

Enduksiyona hereketa wicûdê- ‘Dedektora Hereketê’ bikarhêner hişyar dike da ku di dema pîvandinê de sabit bisekine û di dema pîvandinê de ji bedena mirov hereketek çê bibe tespit dike. Di dema hemû pîvandinan de û piştî pîvandinê, îqonekî taybet ê ‘hereketa bedenê’ diyar dike. Dedektorên bi vî rengî bikarhêner hişyar dikin da ku di dema pîvandinê de sabit bisekinin û herwiha rasteqîniya pîvandinê zêdetir dikin.

Dedektora Xirabûna Rîtma Dil

Cîhazên wek Dedektora Xirabûna Rîtma Dil in, di dema pîvandinê de ji bikarhêner re sinyala xirabûna rîtma dil dide xuyakirin herwiha pîvandina rasteqîn tê bidestxistin. Daneya xirabûna rîtmê wek otomotîk dide xuyakirin ku pîvandin, dikare bê bikaranîn an jî divê bê dubarekirin. Heke remza xirabûna rîtmê pir caran bê xuyakirin, divê serî li bijîşk bê dayîn.

Îndîkatora Rîskê ya Hîpertansiyonê

Komîteya Koordînasyonê ya Bernameya Perwerdehiyê ya Neteweyî ya Tansiyona Bilind (JNC-7), tansiyonê di 4 astê de dabeş dike û standardek tansiyonê bipêşxistiye. Ev cîhaz, piştî her pîvandinê wek dîtbarî, asta rîska encamê dide xuyakirin (asta beriya hîpertansiyonê/ast 1 hîpertansiyon/ ast 2 hîpertansiyon) bi îndektora nûxwazî ya rîskê ya tansiyonê hatiye xemilandin.

Fonksiyona Deng

Li gor xwesteka kesane fonksiyona deng vedibe tê girtin. Tê pêşniyarkirin da ku ji serî ta dawiya pîvandinê rehberê deng vekirî be.